Programma Landelijke Aanpak Bouwstof

Meer over Smart Cities en LAB

Lees meer updates over LAB >>

Van LAB naar LAS;  start van de Landelijke Aanpak Bouwstofwijzer

Donderdagochtend (15/4/2022) was de start van het “Landelijke Aanpak Bouwstofwijzer” (LAB). Deze aftrap in de vorm van een rondetafel vond plaats op Nyenrode Business Universiteit. Vanuit verschillende disciplines en vanuit zowel overheid als bedrijfsleven waren belanghebbenden aanwezig. Na een constructief overleg met het invullen van een ecosysteemcanvas, was consensus over het toewerken naar een gedragen Landelijk Afspraken Stelsel (LAS) voor gelijk speelveld in de publieke en private markt. Een verslag van deze ochtend.

Henk Kievit, professor Entrepreneurship en Ecosystems, opende de ochtend en ging in op zijn ervaring in het regionale ecosysteem Food Valley, waar hij aan verbonden is. Hij werkt daar aan de uitdaging rond het stikstofprobleem in een quadruple helix[1]. Henk gaf aan dat het een uitdaging is om alle belangen op één lijn te krijgen en te vormen tot een werkbaar gedeeld belang. Ook gaf hij aan het hebben van een gedeeld belang een succesfactor is voor succesvolle samenwerking.

Na Kievit vervolgde Bart Broekhoven, dagvoorzitter en verbonden aan Connected Worlds en het Digital Ecosystems Institute, de opening van de dag. Bart legde kort de voorgeschiedenis van de Landelijke Aanpak Bouwstofwijzer uit; het project Bouwstofwijzer (2020-2021). Meten is weten, maar hoe doe je dat? Bart gaf aan dat er een voortraject is geweest met de gemeentes Utrecht en Dordrecht, waar fijnstof in de omgeving van bouwprojecten met behulp van professionele meetunits enerzijds, en meetunits o.b.v. burgerparticipatie anderzijds, gemeten werd. De professionele meetunits werden in de publieke ruimte opgesteld. Andere zelfbouwunits werden met medewerking van de omwonenden opgehangen in de achtertuinen. Er kon real-time luchtkwaliteit gemeten worden, waarbij veel is geleerd. Het gaat er bijvoorbeeld om dat de meetinstrumenten op een juiste manier en locatie geplaatst worden, rekening houdend met variabelen zoals wind, reeds aanwezige ‘achtergrond’ fijnstof en het uiteindelijk toepassen van verschillende algoritmes.
Met de uitkomsten van dit project is geconstateerd dat verhoogde concentraties  fijnstof gemeten kan worden tijdens sloop- en bouwwerkzaamheden en dat deze inderdaad terug te traceren zijn tot de bouwplaats. Aangezien wetgeving (Bouwbesluit en Omgevingswet) feitelijk weinig tot geen ruimte biedt voor stofhinder buiten de bouwplaats, is besloten om de volgende stap te gaan zetten, namelijk de start van de “Landelijke Aanpak bouwstof’, kortweg LAB.

Introductie door John Steenbruggen, RWS

Na de introductie van Broekhoven, volgde John Steenbruggen van Rijkswaterstaat (RWS). Steenbruggen is Innovatiemanager bij de afdeling Centrale Informatievoorziening (CIV) van RWS. Zijn interesse is met name vanuit datascience-kant van het LAB. Steenbruggen lichte de naam Bouwstofwijzer toe. Omdat ze nog weinig wisten en ze richting wilden geven aan de bouwstofdiscussie, ontstond de naam ‘bouwstof-wijzer’. Het LAB is wat Rijkswaterstaat betreft de logische volgende stap. Steenbruggen ziet verdere ‘dataficatie’ van de samenleving, wat onderdeel is van het oplossen van het bouwstof- en fijnstof probleem. Ook ziet hij dat Burgerparticipatie belangrijk is om meer transparantie te creëren bij de overheid. Deze elementen zullen wat hem betreft onderdeel moeten zijn van het LAB.

Zowel tijdens als na de presentaties was er een open en eerlijke discussie. Deze discussie startte met een definitiekwestie; wat is zichtbare stofhinder? In het bouwbesluit, Artikel 8.5 staat dat er geen visueel zichtbare stofhinder mag zijn buiten de bouwplaats en dat deze voorkomen dient te worden. Maar wanneer is iets zichtbaar en bij welke hoeveelheden? En hoe wordt dat dan gehandhaafd? Als een aannemer stof ziet, dan wordt er actie ondernomen, aldus een van de deelnemers. Een ander geeft aan dat de laatste jaren veel gedaan is ter voorkoming van stof met handgereedschap. Denk bijvoorbeeld aan afzuiging. Maar grote machines zoals vrachtwagens, hoe kun je dan ervoor zorgen dat er voorkomen wordt en eventueel gehandhaafd kan worden? Asfalteren is een optie die eerder toegepast is, maar is niet heel milieuvriendelijk. Eén van de deelnemers noemt gekscherend kunstgras als mogelijkheid. Het geeft wel aan dat er op verschillende manieren over nagedacht wordt en er in principe verschillende handelingsperspectieven zijn.

Spreker 1: Peter Blokker, gemeente Utrecht

Na de pauze volgde het verhaal van Peter Blokker, handhaving gemeente Utrecht. Blokker legt uit dat er met de G4 (de vier grootste gemeenten in Nederland) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) structurele overleg is rondom richtlijnen voor bouwtrajecten. Zo geeft hij aan dat er steeds duurzamer gebouwd wordt en wat voor invloed dat heeft ten aanzien van richtlijnen. Een voorbeeld is het project Woods in Utrecht. Er zijn landelijke richtlijnen welke zich toespitsen op veiligheidszones om een bouwplaats heen. Bouwstof staat hier in genoemd, maar is summier en 1-op-1 overgenomen uit het bouwbesluit. Ook verschilt de uitvoering van de richtlijnen per gemeente en zelfs per wijk. Er wordt verschillend gedacht over het ervaren van geluid of stof. Daarnaast zijn er politieke bemoeienissen, zoals een wat linkser en groener beleid. Het kappen van bomen krijgt hier meer aandacht. Ook wordt het probleem rond verspreiding van piepschuimbolletjes in de omgeving bekeken. Van nature ligt de nadruk bij handhaving bij veiligheid, maar Peter ziet een verschuiving naar duurzaamheid en milieu. Deze vertaling vertaalt zich ook naar de toename van het aantal klachten van bewoners in de laatste jaren. Voorheen waren dat zo’n 100 klachten per jaar, maar nu ziet de gemeente een stijging van 600 bouw-gerelateerde klachten per jaar. Het aantal meldingen is ook door thuiswerken verder omhoog gegaan.