Back

Community of Practice DESF 3

Toegang tot het Ecosystems Building Blocks-framework
Samenwerken met vakspecialisten
Ontwikkeling van best practices

Het IT-landschap is de afgelopen jaren flink veranderd. Managed ICT wordt belangrijker, het aantal leveranciers groeit en de ontwikkelingen in tech gaan snel. Uitbesteders en serviceproviders zoeken manieren om die complexiteit samen vorm te geven. Werken in een digitaal ecosysteem kan daarbij een uitkomst bieden. Maar hoe doe je dat nu goed?

Het DEI doet daar samen met PLTFRM praktijkgericht onderzoek naar in de community of practice Digital Ecosystem Services Framework (DESF), die in 2025 zijn derde jaar in gaat. We faciliteren een integrale reis en ontwikkelen met deze community of practice en een fieldlab de best practices en diensten voor succesvolle digitale ecosystemen. De derde editie van deze community of practice, DESF 3, gaat op 2 juli 2025 van start.

Wat DESF precies inhoudt en waar we ons in DESF 3 op gaan focussen, lees je verderop op deze pagina.

Dit zeggen deelnemers van DESF

Ik zit al jaren in het vak van contract- en leveranciersmanagement. traditioneel bestuur je een leveranciers over de contract-as. Het is alsof je door een tunnel kijkt en dat managet wat is overeengekomen. De huidige uitdagingen die klantorganisaties hebben vereisen een breed perspectief. Als klant wil je weten welke ervaring de leverancier heeft buiten het contract. De best practices, lessons learned… al deze zaken heeft een klant tegenwoordig nodig om zijn eigen ‘business challenges” aan te kunnen.

Bij DESF gaan we nog een stap verder. We vragen niet één leverancier om buiten de scope van het contract na te denken, maar een hele set van partners. Dat zijn een aantal leveranciers die door de klant zijn gepromoveerd tot partner. Dit omdat zij een essentiële rol spelen binnen de informatievoorziening van de klant EN omdat je als klant belangrijk bent voor de leverancier. Dit is de essentie van ecosystemisch werken, denken en acteren.

Dit is juist wat DESF voor jou verder uitwerkt. Hoe begin je een ecosysteem? Welke leverancier is een partner? Hoe meet je het succes van een ecosysteem? Dit zijn allemaal vragen welke DESF omzet in bouwblokken. Als deelnemer krijg je toegang tot het Ecosystem Building Blocks-framework. Bij DESF werk je samen met vakspecialisten van publieke en private bedrijven. Gezamenlijk wordt voor Nederland de standaard gezet. Je kunt er maar beter bij zijn.

Arno Gerrits
Manager Strategisch Leveranciersmanagement – UWV

Het digitale ecosystem instituut is 1 van de weinig plekken in Nederland waar inhoudelijk wordt gewerkt aan het ontwikkelen van kennis over digitale ecosystemen. Als IT-ecosysteem orchestrator delen we graag onze kennis uit de praktijk en zijn we ook erg geïnteresseerd in de ervaringen van anderen. Met de opkomst van deze manier van werken is DESF een onmisbare kennisgroep om de ontwikkelingen op dit vakgebied bij te houden en vooraan deze markttransformatie te blijven opereren.

Er wordt al veel onderzoek gedaan naar ecosystemen, waarvan een groot deel academisch. Echter wordt er nog weinig in de praktijk gedaan met ecosystemen, juist DESF brengt mensen die wel echt praktisch ecosystemen bezig zijn bij elkaar. Juist initiatieven waarin deze kennis wordt gebruikt met klanten zijn de belangrijkste katalysatoren om transformaties naar een volgend niveau te brengen. Het is extra leuk dat er interessante organisaties bij betrokken uit alle hoeken van de markt. Van publieke organisaties tot private enterprises en grotere leveranciers, ze zijn allemaal betrokken bij DESF.

Rolf van Anholt
Head of Orchestration & Tech – PLTFRM, kennispartner DESF

DESF 3 en de Digital Ecosystem Building Blocks (DEBB)

Wat is er nodig om een ecosysteem op te zetten? Dat is waar binnen DESF over na wordt gedacht. Tijdens de eerdere werkgroepen zijn we tot de conclusie gekomen dat je de ontwikkeling van een ecosysteem kunt opdelen in vier fasen, met daarin verschillende ‘bouwblokken’. Dit hebben we weergegeven in de Digital Ecosystem Building Blocks (DEBB), een framework waarin je in één oogopslag kunt zien wat in welke fase belangrijk is. Tijdens iedere jaargang van DESF werken we aan een aantal van die bouwblokken, met als doel handvatten te geven voor het opzetten van een ecosysteem.

Het framework is echter nog een work in progress: tijdens iedere jaargang merken we dat er nieuwe onderdelen bijkomen of er blokken veranderen. Het DEBB-framework is dus een levend document, waar met de DESF-groepen aan wordt gewerkt.

De vier fasen van het ecosysteem

De ontwikkeling van een ecosysteem kun je samenvatten in vier fasen: Discover, Define, Develop en Deliver. Tijdens de eerste wordt op strategisch niveau gekeken naar het waarom van het ecosysteem. Waarom wil je een ecosysteem starten? Wat is het gemeenschappelijke doel? Welke principes hanteren we? In fase twee wordt dat dan verder gedefinieerd, bijvoorbeeld middels een code of conduct en door te kijken wie er mee gaan doen aan het ecosysteem. Als partners eenmaal gekozen zijn, wordt ook de onboarding geregeld.

Als de contouren van het ecosysteem eenmaal staan, gaan we de derde fase in. Daarin wordt het ecosysteem echt ontwikkeld. Diensten en platformen worden ontwikkeld en we kijken hoe je dat terug kunt brengen naar je eigen organisatie. Bij de ontwikkeling van het ecosysteem komen van alle partijen immers maar één of twee mensen bij elkaar, die hun organisatie representeren. Maar de gemaakte beslissingen moeten vervolgens wel mee teruggenomen de organisatie in. Hoe je dat aanpakt, daar gaan we in de derde fase mee aan de slag.

Digital Ecosystem Building Blocks (DEBB), gemaakt tijdens DESF

De Digital Ecosystem Building Blocks. Klik op de afbeelding om deze te vergroten.

Tot slot is er de vierde fase, waarin het ecosysteem zijn waarde gaat bieden. In die fase moet het ecosysteem echt gaan draaien. Maar daar stopt het werk niet. Dit is het moment om te meten hoe het ecosysteem presteert. Ook kun je nu gaan nadenken over hoe je het ecosysteem kunt gaan schalen en je investering kunt terugverdienen. Bovendien is dit de fase waarin innovatie plaatsvindt.

Boven al die fases staat echter nog een extra rol: ‘governance’. Daarin valt de rol van de ecosysteem orchestrator, die de regie voert over het ecosysteem dat in ontwikkeling is. De partij die deze rol op zich neemt, is dus niet alleen met de vier fasen van ecosysteemontwikkeling bezig, maar ook met regie-onderwerpen als beleid en regels, het on- en offboarden van partners en overeenkomsten binnen organisaties.

Wat gaan we in DESF 3 doen?

De DESF-werkgroepen leveren op basis van het DEBB-framework deliverables op. DESF 1, dat in 2023 plaatsvond, richtte zich op de code of conduct, de ecosystem principles en de ecosystem roles. In 2024 ging DESF 2 met onderwerpen als de partnerselectie, partner onboarding en ecosystem policies and regulation aan de slag. De resultaten van deze werkgroepen zijn hier te vinden.

DESF 3 gaat in 2025 aan de slag met een nieuwe set bouwblokken. Welke dat zijn, wordt met de community of pracitce van dit jaar bepaald en staat op het moment van schrijven nog niet vast. Toch zijn er al wel wat vermoedens. De afgelopen tijd merken we bij DEI dat partijen in de markt vragen hebben rondom het ecosystem business model en de business case. Omdat die onderwerpen nu veel tractie hebben, is de kans groot dat we in ieder geval aan deze thema’s aandacht gaan besteden.

Het echte programma wordt echter pas tijdens de eerste twee bijeenkomsten van DESF 3 vastgesteld. Tijdens de eerste bijeenkomst gaat de groep met het Canvas-model aan de slag, dat binnen DESF 1 ontwikkeld is. Daarmee inventariseren we de belangen van de verschillende partijen om mee te doen aan deze werkgroep, wat in feite ook een ecosysteem is. Vanuit al die verschillende belangen filteren we vervolgens het gemeenschappelijk belang, en dat is waar we mee aan de slag gaan. Daarnaast doen we in deze bijeenkomst een risicoanalyse: welke risico’s zijn er en hoe groot zijn die voor de verschillende organisaties? Kunnen we die afdekken? Alleen door van begin af aan transparant naar elkaar te zijn, heeft de community of practice kans van slagen.

Het DEBB-model, met daarin uitgelicht waar we in DESF 1, DESF 2 en DESF 3 aan werken

De bouwstenen waar in DESF 1, DESF 2 en DESF 3 aan gewerkt is. Klik op de afbeelding om deze te vergroten.

In de tweede bijeenkomst gaan we dan aan de slap met de journey map. Dat is dus het moment dat we bespreken hoe het programma van dit jaar wordt ingericht en welke deliverables we gaan opleveren. Alle data van deze bijeenkomsten en andere activiteiten van DESF 3 zijn te vinden in onze agenda.

Fieldtrips, minorclasses en de Summit

DESF 3 bestaat niet alleen uit bijeenkomsten waarin de verschillende partijen met elkaar praten. We organiseren ook andere onderdelen waarin aan deliverables en kennis wordt gewerkt.

Minorclasses

In de DESF community of practice werken we veel aan de praktijk, maar er is ook ruimte voor theorie. Tijdens zes minorclasses delen experts uit het veld en academici inhoudelijke kennis over bepaalde relevante thema’s. Een minorclass is een online sessie van een uur waar niet alleen DESF-leden welkom zijn, maar ook collega’s van de deelnemers.

Fieldlabs

Iedere DESF community of practice heeft één of twee fieldlabs, waarbij bepaalde toepassingen in de praktijk worden uitgeprobeerd. Tijdens DESF 2 voerden bijvoorbeeld KLM en UWV bij hun eigen organisaties een fieldlab uit, waarin zij lessen vanuit het verleden in de praktijk toepasten. Ook in DESF 3 worden fieldlabs georganiseerd.

Summit

Het DEI heeft verschillende programma’s lopen, waar DESF er één van is. Ook werken we aan het onderzoeksprogramma Ecosystemen in Digitale Transitie en voeren we het tevredenheidsonderzoek ITeX Monitor uit. De resultaten van al deze programma’s presenteren we in 2026 tijdens een Summit. De datum van deze Summit wordt op een later moment bekendgemaakt.